Rozizolowany nabłonek, widoczne pojedyncze komórki lub grupy komórek nabłonkowych z wyraźnie zaznaczonym jądrem komórkowym.
Nabłonek wyścielający kanaliki nerkowe to nabłonek jednowarstwowy sześcienny. Nabłonek ten buduje pojedyncza warstwa komórek spoczywających na błonie podstawnej, których cechą charakterystyczną jest okrągłe jądro komórkowe, zlokalizowane właśnie w przypodstawnej części komórki.
Nabłonek pokrywający kosmki jelitowe to przykład nabłonka jednowarstwowego walcowatego. Nabłonek ten buduje pojedyncza warstwa komórek o znacznie większej wysokości, niż długości podstawy. Na ich wolnej powierzchni często występują mikrokosmki.
Nabłonek pokrywający błonę śluzową tchawicy to nabłonek wielorzędowy. W tym rodzaju nabłonka wszystkie komórki spoczywają na błonie podstawnej, przy czym jądra komórkowe zlokalizowane są na różnych poziomach i nie wszystkie komórki dosięgają wolnej powierzchni. W związku z tym możemy tu wyróżnić komórki wysokie, klinowate (wykazują zdolności podziałowe) oraz komórki kubkowe (gruczoły jednokomórkowe śródnabłonkowe). W nabłonku dróg oddechowych, m.in. w nabłonku tchawicy, cechą charakterystyczną komórek wysokich jest występowanie na ich wolnej powierzchni rzęsek.
Nabłonek wielowarstwowy sześcienny (nabłonek przejściowy) to nabłonek wyścielający drogi moczowe (miedniczki nerkowe, moczowód, pęcherz moczowy, proksymalny odcinek cewki moczowej). Ilość warstw komórek budujących ten nabłonek ulega zmianie w zależności od stopnia wypełnienia moczem. W powierzchniowej części nabłonka występują komórki baldaszkowe, czyli duże, często dwujądrzaste komórki, chroniące niższe warstwy nabłonka przed działaniem potencjalnie cytotoksycznego, hipertonicznego moczu. Istotną rolę odgrywa tu również glikokaliks.
Nabłonek pokrywający przednią część rogówki to nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, złożony z pięciu warstw komórek. W nabłonku tym występują liczne zakończenia nerwowe, a jego cechą charakterystyczną jest duża zdolność do regeneracji.
Katedra i Zakład Histologii i Patologii Komórki
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Ul. Jordana 19
41-808 Zabrze
tel. 32 272 28 42
e-mail: histologiazab@sum.edu.pl